NIÊN GIÁM THỐNG KÊ THÀNH PHỐ HÀ NỘI NĂM 2023

Năm 2023, kinh tế - xã hội thành phố Hà Nội diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực vẫn còn những bất ổn, phức tạp cùng nhiều yếu tố mới, bất ngờ, xuất hiện các rủi ro trong cả ngắn hạn và dài hạn. Những hệ lụy từ xung đột vũ trang tại Ucraina kéo dài và chiến sự tại Dải Gaza đã đẩy giá hàng hoá và năng lượng tăng cao. Nhiều nền kinh tế lớn duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, nâng mức lãi suất nhằm giảm lạm phát; nợ công toàn cầu tăng mạnh, thị trường bất động sản tiềm ẩn nhiều rủi ro, hoạt động xuất, nhập khẩu bị thu hẹp đã tác động đến chuỗi cung ứng và cầu tiêu dùng sụt giảm. Xu hướng kinh tế toàn cầu giảm tốc làm cản trở tiến trình phục hồi tăng trưởng thế giới trong đó có Việt Nam.

Ở trong nước, kinh tế chịu tác động rõ rệt, các thị trường xuất, nhập khẩu lớn của Việt Nam sụt giảm, sức mua thị trường nội địa tăng thấp, sản xuất, kinh doanh gặp khó khăn do chi phí đầu vào tăng cao. Nhưng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong việc thực hiện quyết liệt các chính sách, kịp thời, sát thực tế, chưa từng có tiền lệ giúp kinh tế Việt Nam cơ bản vượt qua khó khăn, thách thức, đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện; kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo. Đối với Thủ đô Hà Nội, ngay từ đầu năm, Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố đã chỉ đạo các cấp, các ngành và địa phương triển khai quyết liệt các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương, nhất là Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (KTXH) của Chính phủ, đẩy mạnh các chương trình phát triển KTXH trên địa bàn. Nhờ đó, kinh tế Thành phố tiếp tục duy trì tăng trưởng, an sinh xã hội được đảm bảo

1. Phát triển kinh tế

Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) theo giá so sánh năm 2023 sơ bộ tăng 6,27% so với năm 2022 (quý I tăng 5,81%; quý II tăng 5,91%; quý III tăng 6,22%; quý IV tăng 7%). Trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp, khó lường, hoạt động thương mại toàn cầu suy giảm, các doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn về đầu ra, thị trường xuất khẩu, kinh tế Thủ đô đạt mức tăng trưởng 6,27% với xu hướng cải thiện qua từng quý là khá tích cực và đáng ghi nhận. Chia theo khu vực: Khu vực dịch vụ tăng 7,26%; khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 5,29%; khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2,74%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm tăng 3,13%. Tăng trưởng GRDP năm 2023 được cải thiện qua từng quý thể hiện sự quyết tâm của Đảng bộ và chính quyền Thành phố, sự nỗ lực, cố gắng của doanh nghiệp và sự đồng lòng của toàn thể Nhân dân Thủ đô trong thực hiện đẩy mạnh phục hồi, phát triển sản xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. GRDP bình quân đầu người năm 2023 theo giá hiện hành đạt 151,1 triệu đồng (tương đương 6.348 USD), tăng 4,3% so với năm 2022.

Năm 2023, khu vực dịch vụ chiếm tỉ trọng lớn trong nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng khá. Các hoạt động kinh doanh, du lịch, nhà hàng, khách sạn, vận tải, văn hóa, thông tin… đóng góp nhiều vào tăng trưởng chung của Thành phố. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2023 tăng 9,9% so với năm trước; Khách du lịch đến Hà Nội đạt 5.109 nghìn lượt người, gấp 1,93 lần năm trước, trong đó khách quốc tế 3.398 nghìn lượt người, gấp 2,7 lần; Doanh thu vận tải, kho bãi và dịch vụ hỗ trợ vận tải tăng 16,1%. Một số ngành dịch vụ tăng trưởng cao so với năm trước: Hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ (bao gồm du lịch, lữ hành) tăng 16,33%; nghệ thuật, vui chơi, giải trí tăng 15,40%; bán buôn, bán lẻ tăng 10,48%; tài chính, ngân hàng và bảo hiểm tăng 7,77%; vận tải kho bãi tăng 7,70%; giáo dục và đào tạo tăng 6,70%; hoạt động chuyên môn khoa học, công nghệ tăng 6,30%; dịch vụ lưu trú và ăn uống tăng 6,04%;...

Hoạt động sản xuất công nghiệp và xây dựng duy trì mức tăng trưởng, tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế. Ngành công nghiệp năm 2023 chịu ảnh hưởng tiêu cực khi hầu hết các thị trường xuất, nhập khẩu lớn của Hà Nội giảm sút đã tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu của các doanh nghiệp. Chỉ số sản xuất công nghiệp năm 2023 tăng 3,0% so với năm 2022, trong đó: Công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 2,6%; cung cấp nước và xử lý rác, nước thải tăng 5,8%; sản xuất và phân phối điện tăng 7,0%. Một số ngành chế biến, chế tạo tăng cao so với cùng kỳ: Sản xuất đồ uống tăng 15,5%; sửa chữa, bảo dưỡng lắp đặt máy móc và thiết bị tăng 12,3%; sản xuất thuốc hóa dược và dược liệu tăng 11,0%; sản xuất giường, tủ, bàn, ghế tăng 6,4%; chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ tăng 6,3%; sản xuất giấy và sản phẩm từ giấy tăng 6,0%; sản xuất sản phẩm từ khoáng phi kim loại tăng 5,8%;..

Hoạt động xây dựng trong năm 2023, cùng với công tác xúc tiến, thu hút đầu tư; ngay từ đầu năm, Thành phố tập trung chỉ đạo, đôn đốc các chủ đầu tư, các đơn vị thi công tăng cường nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình, dự án trọng điểm, góp phần đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Tại các doanh nghiệp và hộ dân cư trên địa bàn, việc cải tạo, xây mới nhà xưởng, công trình để ở cũng được khẩn trương thực hiện trong những tháng cuối năm. Tính chung cả năm 2023, vốn đầu tư thực hiện trên địa bàn đạt 496,5 nghìn tỷ đồng, tăng 9,3% so với năm 2022. Trong đó: Vốn Nhà nước 177,1 nghìn tỷ đồng, tăng 8,3%; vốn ngoài nhà nước đạt 286,9 nghìn tỷ đồng, tăng 9,7%; vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 32,5 nghìn tỷ đồng, tăng 10,2%.

Sản xuất nông nghiệp trong năm có nhiều giải pháp hiệu quả, làm tốt công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, năng suất lúa và giá trị cây ăn quả đạt khá. Diện tích trồng cây lâu năm đạt 23,8 nghìn ha, tăng 1,0% so với năm trước, cơ cấu các loại cây lâu năm tiếp tục có sự chuyển dịch theo hướng chuyên canh, tăng diện tích cây ăn quả đặc sản (như cam Canh, bưởi Diễn, nhãn, vải, ổi...), cây cảnh có giá trị cao phù hợp với điều kiện canh tác trên địa bàn. Chăn nuôi phát triển ổn định, dịch bệnh được kiểm soát, sản lượng thịt xuất chuồng tăng so với năm trước, bảo đảm nguồn cung lương thực, thực phẩm và an sinh xã hội. Đàn lợn đến cuối năm có 1,46 triệu con, tăng 3,0% so với năm trước; đàn gia cầm 41,5 triệu con, tăng 2,1%; đàn trâu 29,3 nghìn con, tăng 2,1%; đàn bò 127,1 nghìn con, giảm 1,9%. Sản lượng thịt lợn hơi xuất chuồng cả năm đạt 253,8 nghìn tấn, tăng 7,1% so với năm trước; sản lượng thịt gia cầm đạt 162,3 nghìn tấn, tăng 1,2%; sản lượng thịt trâu đạt 2.092 tấn, tăng 4,0%; sản lượng thịt bò đạt 10,6 nghìn tấn, giảm 0,1%. Ngành thủy sản duy trì tăng trưởng ổn định, tổng sản lượng thủy sản cả năm đạt 127,6 nghìn tấn, tăng 3,4% so với năm 2022.

Chất lượng, hiệu quả tăng trưởng kinh tế và sức cạnh tranh được cải thiện. Năng suất lao động năm 2023 đạt 320,9 triệu đồng/lao động (giá hiện hành), gấp 1,6 lần bình quân cả nước. Theo giá so sánh, năng suất lao động tăng 3,3% do trình độ của người lao động được cải thiện (tỷ lệ lao động qua đào tạo năm 2023 đạt 73,2%, cao hơn 1 điểm phần trăm so với năm 2022). Thành phố tiếp tục thực hiện cải cách thủ tục hành chính trong các lĩnh vực: Đăng ký doanh nghiệp và đầu tư, đất đai, thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội... góp phần quan trọng ổn định tình hình kinh tế vĩ mô.

Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực, giảm dần khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản, tăng khu vực công nghiệp, dịch vụ. Cụ thể: Khu vực dịch vụ năm 2023 chiếm 64,06% GRDP; công nghiệp và xây dựng chiếm 23,65%; nông, lâm nghiệp và thủy sản chỉ chiếm 1,97%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm chiếm 10,32% (Cơ cấu GRDP năm 2022 tương ứng là: 63,22%; 24,03%; 2,08% và 10,67%).

2. Thu hút đầu tư nước ngoài và đăng ký doanh nghiệp

Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) năm 2023 đạt 3.145 tỷ USD, trong đó đăng ký mới 428 dự án với số vốn 643 triệu USD; 175 dự án bổ sung tăng vốn đầu tư với 307 triệu USD; nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần 326 lượt, đạt 2.195 triệu USD (trong đó 1 lượt giao dịch của Nhà đầu tư Nhật Bản Sumitomo mua cổ phiếu của VPBank trên sàn giao dịch chứng khoán với giá trị giao dịch đạt 1.500 triệu USD).

Hoạt động của doanh nghiệp có bước phát triển mạnh mẽ, góp phần phát triển sức sản xuất, huy động nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô. Trong năm 2023, có 31,4 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với số vốn đăng ký đạt 346,6 nghìn tỷ đồng, tăng 6,3% về số doanh nghiệp thành lập mới và tăng 5,0% về vốn đăng ký so với năm trước.

3. Tài chính, ngân hàng và thị trường chứng khoán

Tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn năm 2023 ước đạt 411,7 nghìn tỷ đồng, tăng 23,3% so với năm 2022. Chi ngân sách địa phương năm 2023 đạt 126,9 nghìn tỷ đồng, trong đó: Chi đầu tư phát triển đạt 72,8 nghìn tỷ đồng, tăng 64,2% so với năm trước; chi thường xuyên 53,7 nghìn tỷ đồng, tăng 11,5%.

Huy động vốn của các tổ chức tín dụng đến cuối tháng 12/2023 đạt 5.335 nghìn tỷ đồng, tăng 9,9% so với thời điểm 31/12/2022; tổng dư nợ tín dụng đạt 3.617 nghìn tỷ đồng, tăng 22,8%. Trong năm, các ngân hàng trên địa bàn Thành phố đã thực hiện tốt chương trình hỗ trợ lãi suất 2% đối với các khoản vay thương mại cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh gặp khó khăn theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP và Thông tư 03/2022/TT-NHNN để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp.​

Tính đến cuối năm 2023, trên cả hai sàn giao dịch chứng khoán (HNX và Upcom) do Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội quản lý có 1.189 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch, trong đó HNX có 327 doanh nghiệp và Upcom có 862 doanh nghiệp. Giá trị niêm yết trên cả hai sàn đạt 598 nghìn tỷ đồng, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm trước.

4. Một số vấn đề xã hội

- Dân số, lao động và giải quyết việc làm

Dân số trung bình năm 2022 là 8.587,1 nghìn người, tăng 1,8% so với năm 2022, trong đó dân số khu vực thành thị chiếm 49,1%; khu vực nông thôn chiếm 50,9%. Chia theo giới tính, dân số nam chiếm 49,7%; dân số nữ chiếm 50,3%. Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên là 4.015 nghìn người, chiếm 47,8% dân số toàn Thành phố; tỷ lệ lao động đã qua đào tạo đạt 73,2% (thành thị đạt 84,7% và nông thôn đạt 63,9%), cao hơn 1,0 điểm % so với năm 2022.

Thị trường lao động việc làm có chuyển biến tích cực; trong năm 2023, Thành phố đã giải quyết việc làm cho 214,3 nghìn lao động, đạt 132,2% kế hoạch giao trong năm, tăng 5,6% so với năm 2022, trong đó: 19,7 nghìn người nhận được việc làm sau khi phỏng vấn tại các phiên, sàn giao dịch việc làm; 5,2 nghìn người được giải quyết việc làm qua hình thức xuất khẩu lao động (Chủ yếu làm việc tại Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc); 149,1 nghìn người có việc làm qua hình thức cung ứng dịch vụ việc làm từ các doanh nghiệp và hình thức khác…

- Đảm bảo an sinh xã hội

Năm 2023, Thành phố và các cấp, các ngành thực hiện tốt chính sách xã hội đối với người có công; kịp thời thăm hỏi, hỗ trợ người gặp khó khăn đột xuất. Công tác giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân Thủ đô tiếp tục được quan tâm chú trọng. Trong dịp Tết Nguyên đán Quý Mão, Thành phố đã tặng gần 1,8 triệu suất quà cho các đối tượng chính sách ưu đãi, người có công, hộ nghèo, cận nghèo, người cao tuổi, đối tượng bảo trợ xã hội, người khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, công nhân viên chức và người lao động đã nghỉ hưu, mất sức với tổng số tiền 834,8 tỷ đồng, đạt 150,6% kế hoạch năm và tăng 15,4% so với kết quả tặng quà Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022. Tổ chức tốt các hoạt động Kỷ niệm 76 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ với 343,6 nghìn suất quà tương đương 248,8 tỷ đồng đến các đối tượng chính sách theo quy định bảo đảm kịp thời, chu đáo.

Cũng trong năm 2023, Thành phố đã giải quyết hơn 18,8 nghìn hồ sơ hưởng chế độ ưu đãi người có công và thân nhân người có công với cách mạng với số tiền 60,5 tỷ đồng. Thành phố đã thực hiện chi trả đầy đủ, kịp thời trợ cấp 12 tháng năm 2023 cho trên 81 nghìn người có công và thân nhân người có công đang hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng với số tiền 1.913 tỷ đồng, chi trả trợ cấp một lần là 217 tỷ đồng, chi điều dưỡng người có công 150 tỷ đồng. Đến 31/12/2023, trên địa bàn Thành phố có 202,4 nghìn đối tượng bảo trợ xã hội đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng tại cộng đồng và gần 3 nghìn đối tượng bảo trợ xã hội đang được nuôi dưỡng tại các Trung tâm Bảo trợ xã hội của Thành phố.

- Bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội

Đến cuối năm 2023, Thành phố có 7,9 triệu người tham gia Bảo hiểm y tế, tăng 1,9% so với cuối năm 2022; tỷ lệ bao phủ Bảo hiểm y tế đạt 93,5% dân số (chưa bao gồm lực lượng vũ trang). Hơn 2,1 triệu người tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc, tăng 5,9%; 82,2 nghìn người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện, tăng 9,5%; gần 2 triệu người tham gia Bảo hiểm thất nghiệp, tăng 3,1%.

- Hoạt động văn hóa, thể thao

Các hoạt động vui chơi, giải trí, văn hóa nghệ thuật phục hồi mạnh mẽ, tại các di tích lịch sử đã thu hút 3,3 triệu lượt khách đến tham quan, gấp 1,9 lần năm 2022 và vượt kế hoạch năm.

Đặc biệt SEA Games 32 , thể thao Hà Nội góp phần quan trọng vào thành tích chung của Thể thao Việt Nam với 1/3 tổng số huy chương toàn đoàn Việt Nam. Đại hội Thể thao châu Á lần thứ 19 (Asiad 19), Thể thao Hà Nội đã góp phần quan trọng vào thành công chung của Thể thao Việt Nam với 12 Huy chương (2 HCV, 3 HCB, 7 HCĐ). Kết quả thi đấu của thể thao thành tích cao Hà Nội đạt được trong năm 2023 là 3.309 huy chương, trong đó: 2.833 huy chương tại các giải đấu trong nước (1.026 huy chương Vàng, 878 huy chương Bạc, 929 huy chương Đồng) và 476 huy chương tại các giải đấu quốc tế (200 huy chương Vàng, 139 huy chương Bạc, 137 huy chương Đồng).

- Giáo dục và đào tạo

Giáo dục và đào tạo chú trọng đổi mới căn bản, toàn diện, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Hà Nội tiếp tục giữ vững vị trí lá cờ đầu toàn quốc về các tiêu chí: Quy mô giáo dục, mạng lưới trường lớp, chất lượng giáo dục mũi nhọn, số học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế. Hạ tầng giáo dục và cơ sở vật chất phục vụ dạy và học được tập trung đầu tư, trang bị khá đồng bộ, hiện đại. Đầu tư xây dựng trường công lập đủ điều kiện đạt chuẩn quốc gia được quan tâm đẩy mạnh. Đến nay, tỷ lệ trường công lập đạt chuẩn quốc gia là 74,2%. Tính đến cuối năm 2023, toàn Thành phố có 2.815 trường mầm non và phổ thông với 66,4 nghìn lớp; gần 2,2 triệu học sinh đang theo học, 125 nghìn giáo viên.

Về giáo dục nghề nghiệp, hiện nay trên địa bàn Thành phố có 314 đơn vị có đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp. Trong năm 2023, đã tuyển sinh và đào tạo cho gần 246,1 nghìn lượt người, đạt 107% kế hoạch tuyển sinh năm 2023.

- Y tế và phòng chống dịch bệnh

Trong năm 2023, trên địa bàn Thành phố dịch bệnh được kiểm soát tốt. Song song với nhiệm vụ khống chế, kiểm soát dịch bệnh, giải pháp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đổi mới phong cách, thái độ phục vụ bệnh nhân được quan tâm. Hệ thống bệnh viện cơ bản duy trì tốt, công tác khám chữa bệnh thường xuyên, số lượng bác sỹ đạt 16,6 bác sỹ/vạn dân; số giường bệnh bình quân 1 vạn dân đạt 36,4 giường. Hiện nay 84,4% xã, phường, thị trấn đạt chuẩn quốc gia về y tế; cơ sở y tế tư nhân phát triển đáp ứng tốt nhu cầu của người dân.

Khái quát lại, năm 2023 trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường, hoạt động thương mại toàn cầu suy giảm đã tác động mạnh đến kinh tế - xã hội cả nước và thành phố Hà Nội, nhưng với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị cùng sự chung sức, đồng lòng của cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân Thủ đô, kinh tế - xã hội Thành phố vẫn đạt được các kết quả rất quan trọng: GRDP tăng 6,27% với xu hướng cải thiện đà tăng trưởng qua từng quý. Tổng thu NSNN trên địa bàn vượt 13,5% dự toán và tăng 20% so với năm trước; thu hút hơn 3,1 tỷ USD vốn FDI; khách du lịch đến Thủ đô gần 5,1 triệu lượt người, tăng 93,2%; tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tăng 9,9%; chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được kiểm soát, bình quân cả năm 2023 tăng 2,04%; sản xuất nông nghiệp duy trì ổn định, bảo đảm tốt nguồn cung lương thực, thực phẩm trên địa bàn. Các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao diễn ra sôi động; công tác giáo dục, y tế được quan tâm; lao động việc làm, an sinh xã hội được bảo đảm. Tuy nhiên, trong năm qua kinh tế Thành phố còn gặp nhiều khó khăn: Tốc độ tăng trưởng thấp hơn kế hoạch đề ra; sản xuất công nghiệp đạt thấp; kim ngạch xuất, nhập khẩu giảm; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư chưa cao; tình hình cháy nổ diễn biến phức tạp, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.